ایزیس

ایسیس (به انگلیسی: Isis)، الهة طبیعت و یکی از محبوب‌ترین الهه ‌های مصر باستان خواهر و همسر اوزیریس بود و از او صاحب فرزندی به نام هورس گشت. در افسانة اوزیریس او به دنبال جسد همسر خود، که توسط برادرش ست کشته شده بود می گشت. در یونان باستان با یو مطابق است. نام ایسیس به وسیلة پلوتارچ به معنی دانش است. ایسیس به صورت یک زن با یک دیسک خورشید شکل در بین شاخ‌های گاوی بر روی سرش مجسم می‌شود.

ایزیس، نام یونانی می باشد که با تغییراتی از اسم مصری به اسم کنونی تبدیل شده است. این نام با اضافه کردن « اس » که یک دستور زبان یونانی می باشد یک کلمه یونانی می باشد.

تلفظ اصلی این نام به مصری همچنان نامعلوم می باشد زیرا در خط هیروگلیف از مصوت ها استفاده نمی شود. تحقیقات اخیر نام او را اوسیریس تلفظ می کند اما هچنان تلفظ آن نامعلوم می باشد.

نام ایسیس به معنای « تخت » یا به گفتار دیگر آرایش و جلال او و تخت می باشد. تجسم این شخصیت، به نمایندگی از فرعون به عنوان مادر او به تجسم کشیده شده است. فرزند ایسیس، فرعون مصر که بر روی تاج و تخت نشست و حکومت کرد. فرقه ایزیس در سراسر مصر باستان محبوب بوده است. مهمترین معبد او به نام          « بهبیت »  در ال هاجر با آغاز سلطنت نکتانبو در سال های (۳۸۰-۳۶۲ پیش از میلاد) ساخته شده است.

ریشه‌های تاریخی

ریشه های تاریخی او نامشخص می باشد اما پژوهشگران بر این باورند این خدا در دلتای نیل به وجود آمده است. در تمدن هلنی ایسیس مانند دیگر خدایان مصر بوده است. اولین متونی که در مورد ایسیس حرف زده است متون ادبی در سلسله پنجم مصر می باشد. با این وجود فرقه او در اواخر تاریخ مصر درخشیده است.

در طول تاریخ برای ایسیس معابد بسیاری ساخته شده است. همچنین پیروان بسیاری در شمال یونان و آتن داشته است. کتیبه نشان می دهد پیروان او در گلهای، اسپانیا، پانونیا، آلمان، عربستان، آسیا صغیر، پرتغال و حتی در انگلیس زیارتگاه ساخته اند.

معابد

خدایان مصر در ابتدا به صورت دین های محلی پیروان جذب می کرند. سپس در شهر های کوچک عبادتگاه هایی برای پرستش این خدایان ساخته می شده است. ایسیس نیز در ابتدا خدایی محلی در زمان پردیناتیک در ۳۱۰۰ سال قبل از میلاد در شمال دلتا بوده است. داستان مرگ این خدا پیروانی برای خود بدست آورد.

در نهایت این خدا در سراسر مصر و حتی خارج از مصر گسترش یافت. در نواحی مدیترانه به خدایانی همچون آفرودیت پیوست و برای خود پیروانی پیدا کرد. در یونان به عنوان خدای محافظ مادر و فرزند به شمار می رفته است. او همچنین به عنوان یکی از الهه های دریا نوردان تبدیل شد. معابد بزرگی توسط أمنحوتب و أرسنوفيس ساخته شده است. اما مهمترین آن ها حتحور است تاثیر بسیاری در تاریخ داشته است.

معابد ایزیس در عراق، یونان و رم ساخته شده است.

نشانه ‌شناسی

با توجه به ارتباط بین گره ها و قدرت جادویی، ایزیس نمادی از تیت یا تت بوده است. او در دست راست خود، خون خویش را حمل می کرده است و در دست دیگر خود اسلحه ای داشته است. نماد اسلحه رو به پائین بوده است که نشان دهنده روز زنده شدن مردگان می باشد و در دست دیگر خون معنایی نامعلوم دارد. اما تیت طلسمی برای مرگان می باشد. این طلسم اغلب با چوب قرمز، سنگ، شیشه ساخته می شده است.

هر سال ستاره ای به نام ایزیس ظهور می کرده است که نمادی از تولد دوباره و تناسخ در جسم تازه، و همچنین به عنوان یک محافظ از مردگان ظهور می کرده است. کتاب مردگان به تشریح آیین خاصی از این خدا می پردازد یک مرده را در سفر دنیای مردگان محافظت می دارد. در هر نقطه از این کتاب و در هر کتیبه دیگر ایزیس عنوان خدای محافظ مرده نام برده شده است.

ایزیس و تاجی از شاخ گاو

در هنر این خدا دارای لباس بلند و تاجی در سر به نقاشی در آمده است. همچنین در کنار نیلوفر آبی یا درخت چنار کشیده شده است. در یکی از آرامگاه ها او به عنوان پرستار آن فرعون بر روی تخت کشیده شده است.

آرایش موی ایزیس با نشان تاجی از شاخ فیل کشیده شده است. همچنین دارای دو خورشید در سر می باشد.

همچنین با سر یک گاو به نمایش در آمده است که با فرزند خود هروس به نمایش در آمده است.

گاهی او را با نماد بادبادک به نمایش در آورده اند که همسر خود را با سحر و جادو دوباره زنده کرده است.

در اغلب موارد او را با نماد آنخ و کارکنان خود به نمایش در آمده است. در کتاب مردگان با آمدن ایزیس مردگان باری دیگر زنده خواهند شد. او سوار بر یک قایق و اسلحه خود ظهور خواهد کرد.

پلوتارک محقق یونانی در توصیف این الهه گفته است: « الهه ای فوق العاده باهوش و دوستار عقل و خرد، نام او برابر با عقل و خرد می باشد و دارای دانش و درک بالایی است »

با این حال برای این خدا الغاب بسیاری گذاشته شده است. در صاالحجر کتیبه های بسیاری در مورد این خدا پیدا شده است که در زمان اشغال مصر توسط یونان صفات این خدا به یونان راه یافته است.

با سپاس

محرم سعیدی