پرولتاريا

پرولِتاریا (از لاتین proletarius، در زبان لاتین، به معنای فرزندمند، از Proles به معنای فرزند، این کلمه نخست در امپراتوری روم، در قرن ششم پیش از میلاد، پدیدار شد. در آن زمان به موجب قانون، زمین ‌داران و دیگر طبقات می ‌بایست با پرداخت مالیات یا خدمت سربازی به دولت خدمت کنند، آنان که چیزی نداشتند تا به دولت بپردازند، می ‌بایست فرزندان خود را به خدمت دولت بفرستند. این کلمه در سده ‌ی دوم مسیحی ناپدید شد و در سده‌ های پانزدهم و شانزدهم به معنای مردمی که زمین خود را از کف داده و تنها با نیروی کار خود می ‌زیند، بکار رفت و در سده‌ ی نوزدهم نویسندگان سوسیالیست مانند سیسموندی، کابه، لویی بلان و پرودون آن را بکار بردند، و کسی که آن را رواج عام بخشید یک نویسنده‌ ی اجتماعی آلمانی به نام لورنتز فن اشتاین (Lorenz von Stein) بود.

مارکس در کتاب « مانيفست كمونيست » سال 1848 میلادی تعریفی از پرولتاریا به دست می‌دهد: « مقصود از پرولتاریا طبقه ‌ی کارگران مزدور جدیدی است که مالک هیچ وسیله ‌ی تولیدی نیست و نیروی کار خود را براي تامین زندگی می ‌فروشد.»

پرولتاریا طبقه ‌ای‌ است که «مولد ارزش» به شمار می‌رود اما سهمی از « ارزش » و « سود » نمی ‌برد. مارکسیسم تقابل این طبقه با بورژوازي (طبقه سرمايه دار شهري) را طبیعت تاریخ برمی‌شمرد.

مارکس و انگلس پرولتاریا را تنها به معنای کارگران تهیدست صنعتی بکار می ‌بردند، ولی در جریان انقلاب روسیه و به ویژه انقلاب چین که تکیه گاه عمده‌ ی آن دهقانان بی زمین و تهیدست بود، مفهوم « پرولتاریای دهقانی » به عنوان نیروی متحد « پرولتاری صنعتی » پدید آمد و جنبش ‌های انقلابی در جهان سوم، با نبود پرولتاریای صنعتی، تکیه‌گاه اصلی خود را  « پرولتاریای دهقانی » قرار داده ‌اند.

از دیدگاه ماركسيسم، پرولتاریا و بورژوازي در منصب ‌های ضد هم قرار دارند چون (برای مثال) در حالی که کارگران کارخانه ناخودآگاه تمایل زیادی به افزایش حقوق دارند، صاحبان آنها برعکس دوست دارند حقوق پرداختی کارگران تا جای ممکن پایین باشد.

محرم سعيدي