ارسباران
ارسباران یک ناحیة کوهستانی و جنگلی است که در شمال استان آذربایجان شرقی و جنوب رودخانه ارس با وسعت بیش از ۷۰ هزار هکتار واقع شده است.
این ناحیه سرزمین پهناوری است که از شمال به رود ارس و از مشرق به مشکین شهر و مغان و از جنوب به سراب و اوجان و از مغرب به مرند و تبریز محدود است و شهرستان اهر را در بر میگیرد.
نام این منطقه از دوران کهن ارسبار یا آرازبار بوده که در دوران حکومتهای ترک به قره داغ یا قراجه داغ تغییر نام می دهد.
ارسباران از عرصه های مهم جنگ های ایران و روس بوده است. بخش مهمّی از تدارکات و افراد قشون ایران از این نواحی تأمین می شده است. عطاالله خان (آتاخان)، ایلخان شاهسون در جنگ مذکور سالیان دراز در رکاب عباس میرزای ولیعهد، قره داغ را به مرکز مقاومت در برابر روس ها تبدیل کرده بود. دژ مستحکم عباس میرزا سپهسالار غیور تبریزی در جنگ های ایران و روس در روستای کردشت واقع در نوار مرزی و در محال دیزمار ارسباران واقع شده است.
آثار تاریخی مهم ارسباران
قلعه بابک در این ناحیه قرار دارد. این قلعه که به نام های «دژ بابک»، «بذ و قلعه جمهور» هم معروف است، دژ و مقر سردار تاریخی ایران، بابک خرم دین بوده است. این قلعه در نزدیکی شهر کلیبر در شمال شرق استان آذربایجان شرقی قرار دارد.
قلعه پشتو یکی از با ارزش‌ترین و جالب ترین آثار تاریخی بخش هوراند از شهرستان کلیبر، قلعه پشتو یا پشتاب است که بر بلندترین کوه بین روستاهای پشتاب و کوجان قرار گرفته است. روستای پشتاب در ۱۲ کیلومتری غرب هوراند و ۵۰ کیلومتری اهر واقع شده است. قلعه پشتو در کوهستان بسیار بلند به ارتفاع بیش از ۳۰۰۰ متر بنا شده است. از این قلعه که شبیه قلعه بابک و شاید همزمان با آن بوده است به هنگام نبرد با اعراب حاکم بر منطقه استفادة نظامی می شده است.
قلعه جوشین قلعة جوشین یکی از قلعه های تاریخی شهرستان ورزقان است. این قلعه در ۲۶ کیلومتری غرب ورزقان و ۶ کیلومتری روستای جوشین در یک منطقه کوهستانی سخت‌گذر در بالای یک کوه مرتفع قرار گرفته است.
دژ قهقهه در ۸۵ کیلومتری شمال شرقی شهرستان مشکین شهر در استان اردبیل قرار دارد. این دژ به دلیل این که محل زندانی شدن افراد سیاسی مهمی مانند شاهزادگان صفوی در زمان گذشته بوده است، در تاریخ شهرت بسیاری دارد.
قلعة آوارسین که در نزدیکی روستای آوارسین از توابع بخش خدا آفرین شهرستان کلیبر واقع شده است.
حمام کردشت یکی از آثار تاریخی روستای کردشت در بخش مرکزی شهرستان جلفا می باشد. این بنا سالانه پذیرای هزاران نفر از گردش گران داخلی و خارجی است. قدمت این بنا به اواسط دورة صفویه و زمان سلطنت شاه عباس صفوی (سومین و قدرتمندترین پادشاه صفوی) می رسد.
چهره‌های شاخص
رحیم خان چلبیانلو و ستارخان از چهره های سرشناس در انقلاب مشروطیت از مردم این ناحیه بوده اند. حکیم ابولقاسم نباتی از شاعران ارسباران است.
جنگل ارسباران
در بیشتر نقاط شرقی و غربی و شمالی در اطراف دهات منجوان و میشه پاره روستاهایی مکیدی و وایقان، وینق، آئینه لو، حسن آباد و دیزمار جنگل های کم نظیری وجود دارد که به جنگل ارسبارانی مشهور می باشد.
پارک ملی ارسباران
ارسباران صرف نظر از جاذبه های شکارگاهی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به دلیل وجود گونه های گیاهی و جانوری کمیاب، چشم اندازهای بکر و وسیع و شکنندگی و آسیب‌پذیری بالای خود در سال های ۱۳۵۰ و ۱۳۵۲ شمسی ابتدا به عنوان منطقة ممنوعه و سپس منطقة حفاظت شده تحت حفاظت و نظارت اعلام شده و چندی پیش نیز به پارک ملی ارسباران ارتقا یافت.
در پارک ملی ارسباران ۲۲۰ گونه پرنده، ۳۸ گونه خزنده، پنج گونه دوزیست، ۴۸ گونه پستاندار و ۲۲ گونه ماهی شناخته شده است.
منطقةٔ ارسباران در سایة وجود زیستگاه های غنی یاد شده، زیستگاه پستانداران بزرگ نظیر کل و بز، گراز، خرس قهوه ای، گرگ، « وشق» (سیاه‌گوش) و «پلنگ» می باشد.
از گونه های پرندگان بومی ارسباران می توان به «قره خروس قفقازی»، کبک، دراج و قرقاول و انواع پرندگان شکاری و تعداد بی شماری پرندگان آبزی و خشکی زی اشاره کرد. از پستانداران شاخص این منطقه کل و بز، پلنگ، گربه وحشی، خرس قهوه ای و سیاه گوش را می توان نام برد
« منطقه حفاظت شده ارسباران با وسعت ۵۲۰۰۰ هکتار همچنین یکی از ۹ ذخیره گاه زیست کره در ایران است.
کمپ‌های توریستی ارسباران
از جمله مکان های مناسب در جنگل های ارسباران جهت استراحت و اسکان می توان به قلعه درسی، مکیدی درسی، آینالو در کلیبر و چیچکلو در وزرقان اشاره کرد.
سعیدی محرم
نویسنده: 
تبادل
لینک هوشمند